Dante Alighieri bô kóng hit kù ōe／Dante 無講彼句話
今á日（2024年7月8日）佇網路又koh看著頂擺一ê人講伊是學Italiano ê，伊有揣著彼句話ê原文，有人共講你若是學Italiano ê就應該去讀『但丁』原來所寫ê，予我想起彼時看著彼句話時所寫下的，彼時我是用白話字寫的，這馬來共翻作漢羅，重新看一擺。（保留原文無翻ê部分，因為會當佇出版品中揣到，我就無欲雞婆。）
2024/05/23 hoat-piáu ê :
最近幾年，kiàn若有重大ê政治事件發生ê時，就會有人轉傳一寡講是某某古早人講ê話來表達咱ê感想，遐ê話，遐ê古早人ê銘言攏真有道理，毋koh咱嘛bat看過這其中嘛有袂少是後來ê人亂湊，遐ê古早人有可能根本毋bat講過遐ê話。
Pí-lūn-kóng chòe kīn siōng tiāⁿ hō͘ lâng leh thoân ê chi̍t tōaⁿ ōe, tō kóng sī khai chhòng ITALIA bûn-gē-ho̍k-hin ê tōa jîn-bu̍t, mā sī hiān tāi italia pún thó͘ gí-giân ê khai-ki chiá ê 但丁（Dante Alighieri）ê bêng-giân："Tē-ga̍k lāi siōng joa̍h ê só͘-chái tō sī lâu hō͘ hia ê tī tiōng-iàu ê tō-tek gûi-ki chhut hiān ê sî koh leh pó-chhî tiong-li̍p ê lâng" chit kù m̄ chai tù tó-ūi khai-sí thoân--chhut-lâi ê. Góa tē it pái khòaⁿ tio̍h ê sî sī tī khah chá ê TWITTER, tō sī chit má ê X khòaⁿ tio̍h Eng-gí pán, hit sî góa tō chin giâu-gî. Sui-jiân chai-iáⁿ Dante i chhut-miâ ê tn̂g si "Divina Commedia"《神曲》lāi té chin chē lóng leh chiù-chhám i ê chèng-te̍k lō͘ tē-ga̍k, khòaⁿ loh ū sî ē ài chhiò, m̄-koh bâng-lō͘ téng siuⁿ chē ô͘ loǎn tàu ê mih-kiâⁿ, só͘-í hit sî góa tō ū khì chhâ-chhōe kòe. Góa bat tha̍k kòe ū leh gián-kiù ê lâng siá kòe bûn-chiuⁿ, mā ū khòaⁿ lūn-tân téng lâng ē kiû chèng, ta̍k-ê lóng kóng Dante bô kóng kòe hit kù ōe.
Pí-lūn-kóng chòe kīn siōng tiāⁿ hō͘ lâng leh thoân ê chi̍t tōaⁿ ōe, tō kóng sī khai chhòng ITALIA bûn-gē-ho̍k-hin ê tōa jîn-bu̍t, mā sī hiān tāi italia pún thó͘ gí-giân ê khai-ki chiá ê 但丁（Dante Alighieri）ê bêng-giân："Tē-ga̍k lāi siōng joa̍h ê só͘-chái tō sī lâu hō͘ hia ê tī tiōng-iàu ê tō-tek gûi-ki chhut hiān ê sî koh leh pó-chhî tiong-li̍p ê lâng" chit kù m̄ chai tù tó-ūi khai-sí thoân--chhut-lâi ê. Góa tē it pái khòaⁿ tio̍h ê sî sī tī khah chá ê TWITTER, tō sī chit má ê X khòaⁿ tio̍h Eng-gí pán, hit sî góa tō chin giâu-gî. Sui-jiân chai-iáⁿ Dante i chhut-miâ ê tn̂g si "Divina Commedia"《神曲》lāi té chin chē lóng leh chiù-chhám i ê chèng-te̍k lō͘ tē-ga̍k, khòaⁿ loh ū sî ē ài chhiò, m̄-koh bâng-lō͘ téng siuⁿ chē ô͘ loǎn tàu ê mih-kiâⁿ, só͘-í hit sî góa tō ū khì chhâ-chhōe kòe. Góa bat tha̍k kòe ū leh gián-kiù ê lâng siá kòe bûn-chiuⁿ, mā ū khòaⁿ lūn-tân téng lâng ē kiû chèng, ta̍k-ê lóng kóng Dante bô kóng kòe hit kù ōe.
比論講最近尚tiāⁿ予人leh傳ê一段話，就講是開創伊大利亞文藝復興ê大人物，嘛是現代伊大利亞本土語言ê開基者『但丁』（Dante Alighieri）ê銘言：「地獄內上熱ê所在就是留予遐ê佇重要ê道德危機出現ê時koh保持中立ê人」這句毋知tùi佗位開始傳出來ê。我第一擺看著ê時是較早ê TWITTER，就是佇這馬ê Ｘ看著英語版，彼時我就真憢疑。雖然知影Dante伊出名ê長詩"Divina Commedia"《神曲》內底真多攏leh咒讖伊ê政敵落地獄，看loh有時會愛笑，毋koh網路頂傷濟胡亂湊ê物件，所以彼時我就有去查揣過。我bat讀過有leh研究ê人寫過文章，嘛有看論壇頂人ê求證，大家講Dante無講過彼句話！
Iah i bô kóng, hia ê ōe sī tùi toh lâi ê？ Che bāng lō͘ ē tàng chhōe tio̍h góa tō bô tī chia ke-pô loh. Góa ē tī ē bīn tah chhut hit kù ōe khó lêng ùi to-ūi seⁿ chhut lâi ê hia ê Dante ê si, koh ū chi̍t tiuⁿ tô͘, he sī góa siu-chông ê chi̍t thò 1949 nî chhut-pán ê《神曲》ê lāi ia̍h, mā sī hit kù ōe eng-kai ê goân tâu.
Iah伊無講，遐ê話是tùi佗來ê？這網路會當揣著，我就無佇遮雞婆loh。我會佇下面貼出彼句話可能對佗位生出來ê，遐ê Dante ê詩，koh有一張圖，彼是我收藏ê一套1949年出版ê《神曲》ê內頁，嘛是彼句話應該ê源頭。
Iah i bô kóng, hia ê ōe sī tùi toh lâi ê？ Che bāng lō͘ ē tàng chhōe tio̍h góa tō bô tī chia ke-pô loh. Góa ē tī ē bīn tah chhut hit kù ōe khó lêng ùi to-ūi seⁿ chhut lâi ê hia ê Dante ê si, koh ū chi̍t tiuⁿ tô͘, he sī góa siu-chông ê chi̍t thò 1949 nî chhut-pán ê《神曲》ê lāi ia̍h, mā sī hit kù ōe eng-kai ê goân tâu.
Iah伊無講，遐ê話是tùi佗來ê？這網路會當揣著，我就無佇遮雞婆loh。我會佇下面貼出彼句話可能對佗位生出來ê，遐ê Dante ê詩，koh有一張圖，彼是我收藏ê一套1949年出版ê《神曲》ê內頁，嘛是彼句話應該ê源頭。
Hit kù ngē that ji̍p Dante chhùi lāi ê ōe sī ：彼句硬窒入Dante嘴內ê話是：
"I posti più caldi dell'inferno sono riservati a coloro che, in tempi di grande crisi morale, mantengono la loro neutralità"
mā ū lēng gōa ê pán-pún：嘛有另外ê版本：
"I luoghi più oscuri dell'inferno sono riservati a coloro che mantengono la loro neutralità in tempi di crisi morale"
N̄gg kù chú-iàu ê cheng-chha sī "caldi" kap "oscuri", chi̍t ê sī JOA̍H, chi̍t ê sī O͘-ÀM.
２句主要ê精差是”caldi”佮“oscuri”，一个是熱，一个是烏暗.
ē bīn sī hiān-tāi gí ê pán-pún（nā sī beh khòaⁿ Hôa-bûn ài ka-kī khì chhâ）i tāi-khài sī leh kóng Dante tī tē-ga̍k ê kiâⁿ-tah tiong khòaⁿ tioh chi̍t kóa lâng chin kan-khó͘ leh siū hoat, i mn̄g lāu-su Virgilio hia-ê lâng sī án-chóaⁿ, lāu-su kóng hia-ê lâng in-ūi chāi seⁿ ê sî ūi tio̍h ka-kī ê miâ-siaⁿ, bô tō sī lī-ek, pò chhî tiong-li̍p, Thian-tông téng bô beh siu-liû in, hō͘ lâng kóaⁿ kàu Tē-ga̍k, Tē-ga̍k mā bô ài chiap-siū in......in chia-ê bô kè-tat lán kā khòaⁿ, lán lâi cháu.
ē bīn sī hiān-tāi gí ê pán-pún（nā sī beh khòaⁿ Hôa-bûn ài ka-kī khì chhâ）i tāi-khài sī leh kóng Dante tī tē-ga̍k ê kiâⁿ-tah tiong khòaⁿ tioh chi̍t kóa lâng chin kan-khó͘ leh siū hoat, i mn̄g lāu-su Virgilio hia-ê lâng sī án-chóaⁿ, lāu-su kóng hia-ê lâng in-ūi chāi seⁿ ê sî ūi tio̍h ka-kī ê miâ-siaⁿ, bô tō sī lī-ek, pò chhî tiong-li̍p, Thian-tông téng bô beh siu-liû in, hō͘ lâng kóaⁿ kàu Tē-ga̍k, Tē-ga̍k mā bô ài chiap-siū in......in chia-ê bô kè-tat lán kā khòaⁿ, lán lâi cháu.
下面是現代語ê版本（若是欲看華文愛家己去查）伊大概是leh講Dante佇地獄ê行踏中看著一寡人真艱苦leh受罰，伊問老師Virgilio（維吉爾）遐ê人是按怎，老師講遐ê人因為在生ê時為著家己ê名聲，無就是利益，保持中立，天堂頂無欲收留in，予人趕到地獄，地獄嘛無愛接受in......in遮ê無價值咱共看，咱來走！
Ná ē chit khoán ê kò͘-sū piàn chò chi̍t kù chòk-chiá bô kóng ê ōe leh liû-thoân neh？ Góa leh ioh eng-kai sī ū lâng kā chit tōaⁿ siá chò 摘要 riassunto（góa o̍h Italiano ê sî, goán lāu-su sióng ài kiò goán siá riassunto, che sī in hia ê lâng tha̍k-chheh ê sî lóng ài chò ê kong-khò, tùi góa lâi kóng sī chin khùn-lân）, ka siōng ka-kī siūⁿ kóng Dante eng-kai tō sī chit ê ì-sù, kiat-kó tō sī chèng lâng lóng sa lâi tō iōng, tō kóng sī Dante kóng ê ōe. Hoâiⁿ-tit lâng lóng sí kúi loh pah nî ah, bē pê khí lâi mē.
Ná ē chit khoán ê kò͘-sū piàn chò chi̍t kù chòk-chiá bô kóng ê ōe leh liû-thoân neh？ Góa leh ioh eng-kai sī ū lâng kā chit tōaⁿ siá chò 摘要 riassunto（góa o̍h Italiano ê sî, goán lāu-su sióng ài kiò goán siá riassunto, che sī in hia ê lâng tha̍k-chheh ê sî lóng ài chò ê kong-khò, tùi góa lâi kóng sī chin khùn-lân）, ka siōng ka-kī siūⁿ kóng Dante eng-kai tō sī chit ê ì-sù, kiat-kó tō sī chèng lâng lóng sa lâi tō iōng, tō kóng sī Dante kóng ê ōe. Hoâiⁿ-tit lâng lóng sí kúi loh pah nî ah, bē pê khí lâi mē.
哪會這款ê故事變作一句作者無講ê話leh流傳呢？我在臆應該是有人共這段寫作摘要（riassunto，我學Italiano ê時，阮老師尚愛叫阮寫riassunto，這是in遐ê人讀冊時攏愛作ê功課，對我來講是真困難），加上家己想講Dante應該就是這个意思，結果就是種人攏捎來就用，就講是Dante講ê話，橫直人攏死幾百年矣，袂peh起來罵。
Chit pō͘-hūn ê lâi goân tō sī 《神曲》ê Tē-ga̍k phiⁿ, tē 3 siú ê 22-69 hit ūi leh kóng ê tāi-chì, góa lia̍h 30-51 hit ūi. 37-42 tō sī leh kóng hia ê iu-hûn, in-ūi bô pòe-phòaⁿ, mā bô khia tī Siōng-Tè hia, só͘-í Thian-tông ka in kóaⁿ kóaⁿ chhut lâi：
這部分ê來源是《神曲》ê 地獄篇，第3首ê 22-69彼位leh講ê代誌，我掠30-51彼位。37-42就是leh 講遐ê幽魂，因為無背叛嘛無徛佇上帝遐，所以天堂共in趕趕出來：
Chit pō͘-hūn ê lâi goân tō sī 《神曲》ê Tē-ga̍k phiⁿ, tē 3 siú ê 22-69 hit ūi leh kóng ê tāi-chì, góa lia̍h 30-51 hit ūi. 37-42 tō sī leh kóng hia ê iu-hûn, in-ūi bô pòe-phòaⁿ, mā bô khia tī Siōng-Tè hia, só͘-í Thian-tông ka in kóaⁿ kóaⁿ chhut lâi：
這部分ê來源是《神曲》ê 地獄篇，第3首ê 22-69彼位leh講ê代誌，我掠30-51彼位。37-42就是leh 講遐ê幽魂，因為無背叛嘛無徛佇上帝遐，所以天堂共in趕趕出來：
L'Inferno, Canto III
（...）
28. facevano un tumulto, il qual s’aggira
29. sempre in quell’aura sanza tempo tinta,
30. come la rena quando turbo spira.
31. E io ch’avea d’error la testa cinta,
32. dissi: «Maestro, che è quel ch’i’ odo?
33. e che gent’è che par nel duol sì vinta?».
34. Ed elli a me: «Questo misero modo
35. tegnon l’anime triste di coloro
36. che visser sanza ’nfamia e sanza lodo.
37. Mischiate sono a quel cattivo coro
38. de li angeli che non furon ribelli
39. né fur fedeli a Dio, ma per sé fuoro.
40. Caccianli i ciel per non esser men belli,
41. né lo profondo inferno li riceve,
42. ch’alcuna gloria i rei avrebber d’elli».
43. E io: «Maestro, che è tanto greve
44. a lor che lamentar li fa sì forte?».
45. Rispuose: «Dicerolti molto breve.
46. Questi non hanno speranza di morte,
47. e la lor cieca vita è tanto bassa,
48. che ’nvidïosi son d’ogne altra sorte.
49. Fama di loro il mondo esser non lassa;
50. misericordia e giustizia li sdegna:
51. non ragioniam di lor, ma guarda e passa».
（...）
Tha̍k kah chia lí tō chai hit kù ōe m̄-sī lán ê Dante kóng ê, in-ūi lâng i sī kóng pó-chhî tiong-li̍p ê lâng Thian-tông kap Tē-ga̍k lóng bôài lah ！
讀到遮你就知彼句話毋是咱Dante講ê，因為人伊是講保持中立ê人天堂佮地獄攏無愛in啦！
Iah lâng bô kóng ê ōe ná ē it tit thoân, Eng-gí sè-kài leh thoân, Italia ê lâng ka-kī mā sa leh thoân, chit má mā ū Hôa-bûn pán leh thoân......m̄ koán lí án-chóaⁿ kái-sòe, in tō sī ē kè-sio̍k thoân, lán tō kè-sio̍k kái-sòe, án-neh bô liáu sî kā tńg sē lō͘ khì.
伊大利亞ê人家己嘛捎leh傳，這馬嘛有華文leh傳......毋管你按怎解釋，in就是繼續傳，咱就繼續解釋，按neh無了時共轉落去。
Chit khoán chêng hêng it-chài hoat seng, hia ê ké-ê bêng-jîn bêng-kù ē it-tit leh thoân, chú iàu tō sī in-ūi lán it poaⁿ lâng lóng bē chin chiàⁿ khì tha̍k chheh, tāi-ke khòaⁿ tio̍h kám-kak ū tō-lí, koh sī tōa-jîn-bu̍t kóng ê tō kā thoân lō͘ khì loh.
這款情形一在發生，遐ê假ê名人名句會一直le傳，主要就是因為咱一班人攏袂真正去讀書，大家看著感覺有道理，koh是大人物講ê就共傳落loh。
Kin-á-ji̍t ū khah kāu-ōe, m̄-koh tō sī kóng chit-má chit-ê sé-kài bān sū lóng ài chhâ chit-ê khah hó lah！
今á日有較厚話，毋koh就是講這馬這个世界萬事攏愛查一ê卡好啦！
Ps.後記.
Dan Brown chit hō jîn-bu̍t nā ài tha̍k gōa-kok sió-soat ê lâng eng-kai lóng chai. I ū chi̍t pún kiò chò Inferno ê siò-soat ū khó-lêng kap lán leh kóng hit kù ōe iú koan. In-ūi góa chū chiông tha̍k i ê Da Vince Code tha̍k bē loh khì í-āu, i ê chheh lóng hō͘ góa kī-choa̍t óng lâi. Góa tī Italia ê lâng só͘ ín iōng hit kù ōe ê chêng-hêng lâi khòaⁿ, ū bē chió lâng kā i ê Inferno kap Dante ê Inferno bú chò chi̍t kōaⁿ. Keng-ka chō sêng chham-chhap ê khùn-jiáu！
Dan Brown這號人物若愛讀外國小說ê人應該攏知。伊有一本叫做Inferno（地獄）ê小說有可能佮咱leh講彼句話有關。因為我自從讀伊ê《Da Vince Code》讀袂落去以後，伊ê冊攏予我拒絕往來。我佇伊大利亞ê人所引用彼句話ê情形來看，有袂少人共伊ê Inferno佮Dante ê Inferno舞作一綰。更加造成摻插ê困擾！
.
Ē bīn sī chi̍t-kóa ē-tàng chhâ chhōe koh khah chhim ji̍p chu-liāu ê bāng-chām
.
chit ê bāng-chām leh kóng Dante siá ê sī siáⁿ lâng:
https://divinacommedia.weebly.com/inferno-canto-iii.html
.
.
che sī góa tiāⁿ leh chhâ chu-liāu ê bāng-chām：
https://www.studenti.it/canto-3-inferno-dante-parafrasi-commento-figure-retoriche.html
.
koh ū, tī Wikipedia téng bīn ū kóng 《神曲》ê 3 pō͘ kiat bòe lóng sī iōng Thiⁿ-chhiⁿ«stelle» lâi siu bòe ê, kî tiong ū góa kám-kak siōng súi ê hit kù "L'amor che move il sole e l'altre stelle"：
Inferno（Tē-ga̍k）: "E quindi uscimmo a riveder le stelle"; （Só͘-í goán tō chhut lâi, iū koh khòaⁿ tio̍h thiⁿ-chhiⁿ）
Purgatorio（Liān-ga̍k）: "Puro e disposto a salir a le stelle"; （chheng-khì, chún-pī hó, poe chiūⁿ thiⁿ-chhiⁿ）
Paradiso（Thian-tông）: "L'amor che move il sole e l'altre stelle". （sī hit-ê Ài sak tōng liàu Ji̍t-thâu kap thiⁿ-chhiⁿ）
.
《神曲》sui jiân sī chok-ka siá lâi leh chiù-chhàm lâng ê chok-phín, m̄-koh chóng sī chok-ka, tō sī ū ê mih-kiāⁿ siá liáu chiok súi！
Commenti
Posta un commento