Dante Alighieri bô kóng hit kù ōe
Chòe kīn kúi nî, kiàn nā ū tiōng-tāi ê chèng-tī sū-kiāⁿ hoat seng ê sî, tō ē ū lâng choán thoân chi̍t-kóa kóng sī bó͘-mih kó͘-chá lâng kóng ê ōe lâi piáu tap lán ê kám sióng, hia ê ōe, hia ê kó͘-chá lâng ê bêng-giân lóng chin ū tō-lí, m̄-koh lán mā bat khòaⁿ kòe che kî tiong mā ū bē chió sī āu-lâi ê lâng loān tàu, hia ê kó͘-chá lâng ū khó lêng kin-pún m̄-bat kòng kòe hia ê ōe.
Pí-lūn-kóng chòe kīn siōng tiāⁿ hō͘ lâng leh thoân ê chi̍t tōaⁿ ōe, tō kóng sī khai chhòng ITALIA bûn-gē-ho̍k-hin ê tōa jîn-bu̍t, mā sī hiān tāi italia pún thó͘ gí-giân ê khai-ki chiá ê 但丁（Dante Alighieri）ê bêng-giân："Tē-ga̍k lāi siōng joa̍h ê só͘-chái tō sī lâu hō͘ hia ê tī tiōng-iàu ê tō-tek gûi-ki chhut hiān ê sî koh leh pó-chhî tiong-li̍p ê lâng" chit kù m̄ chai tù tó-ūi khai-sí thoân--chhut-lâi ê. Góa tē it pái khòaⁿ tio̍h ê sî sī tī khah chá ê TWITTER, tō sī chit má ê X khòaⁿ tio̍h Eng-gí pán, hit sî góa tō chin giâu-gî. Sui-jiân chai-iáⁿ Dante i chhut-miâ ê tn̂g si "Divina Commedia"《神曲》lāi té chin chē lóng leh chiù-chhám i ê chèng-te̍k lō͘ tē-ga̍k, khòaⁿ loh ū sî ē ài chhiò, m̄-koh bâng-lō͘ téng siuⁿ chē ô͘ loǎn tàu ê mih-kiâⁿ, só͘-í hit sî góa tō ū khì chhâ-chhōe kòe. Góa bat tha̍k kòe ū leh gián-kiù ê lâng siá kòe bûn-chiuⁿ, mā ū khòaⁿ lūn-tân téng lâng ē kiû chèng, ta̍k-ê lóng kóng Dante bô kóng kòe hit kù ōe.
Iah i bô kóng, hia ê ōe sī tùi toh lâi ê？ Che bāng lō͘ ē tàng chhōe tio̍h góa tō bô tī chia ke-pô loh. Góa ē tī ē bīn tah chhut hit kù ōe khó lêng ùi to-ūi seⁿ chhut lâi ê hia ê Dante ê si, koh ū chi̍t tiuⁿ tô͘, he sī góa siu-chông ê chi̍t thò 1949 nî chhut-pán ê《神曲》ê lāi ia̍h, mā sī hit kù ōe eng-kai ê goân tâu.
Hit kù ngē that ji̍p Dante chhùi lāi ê ōe sī ：
"I posti più caldi dell'inferno sono riservati a coloro che, in tempi di grande crisi morale, mantengono la loro neutralità"
mā ū lēng gōa ê pán-pún：
"I luoghi più oscuri dell'inferno sono riservati a coloro che mantengono la loro neutralità in tempi di crisi morale"
N̄gg kù chú-iàu ê cheng-chha sī "caldi" kap "oscuri", chi̍t ê sī JOA̍H, chi̍t ê sī O͘-ÀM.
ē bīn sī hiān-tāi gí ê pán-pún（nā sī beh khòaⁿ Hôa-bûn ài ka-kī khì chhâ）i tāi-khài sī leh kóng Dante tī tē-ga̍k ê kiâⁿ-tah tiong khòaⁿ tioh chi̍t kóa lâng chin kan-khó͘ leh siū hoat, i mn̄g lāu-su Virgilio hia-ê lâng sī án-chóaⁿ, lāu-su kóng hia-ê lâng in-ūi chāi seⁿ ê sî ūi tio̍h ka-kī ê miâ-siaⁿ, bô tō sī lī-ek, pò chhî tiong-li̍p, Thian-tông téng bô beh siu-liû in, hō͘ lâng kóaⁿ kàu Tē-ga̍k, Tē-ga̍k mā bô ài chiap-siū in......in chia-ê bô kè-tat lán kā khòaⁿ, lán lâi cháu.
Ná ē chit khoán ê kò͘-sū piàn chò chi̍t kù chòk-chiá bô kóng ê ōe leh liû-thoân neh？ Góa leh ioh eng-kai sī ū lâng kā chit tōaⁿ siá chò 摘要 reassunto（góa o̍h Italiano ê sî, goán lāu-su sióng ài kiò goán siá reassunto, che sī in hia ê lâng tha̍k-chheh ê sî lóng ài chò ê kong-khò, tùi góa lâi kóng sī chin khùn-lân）, ka siōng ka-kī siūⁿ kóng Dante eng-kai tō sī chit ê ì-sù, kiat-kó tō sī chèng lâng lóng sa lâi tō iōng, tō kóng sī Dante kóng ê ōe. Hoâiⁿ-tit lâng lóng sí kúi loh pah nî ah, bē pê khí lâi mē.
Chit pō͘-hūn ê lâi goân tō sī 《神曲》ê Tē-ga̍k phiⁿ, tē 3 siú ê 22-69 hit ūi leh kóng ê tāi-chì, góa lia̍h 30-51 hit ūi. 37-42 tō sī leh kóng hia ê iu-hûn, in-ūi bô pòe-phòaⁿ, mā bô khia tī Siōng-Tè hia, só͘-í Thian-tông ka in kóaⁿ kóaⁿ chhut lâi：
L'Inferno, Canto III
（...）
28. facevano un tumulto, il qual s’aggira
29. sempre in quell’aura sanza tempo tinta,
30. come la rena quando turbo spira.
31. E io ch’avea d’error la testa cinta,
32. dissi: «Maestro, che è quel ch’i’ odo?
33. e che gent’è che par nel duol sì vinta?».
34. Ed elli a me: «Questo misero modo
35. tegnon l’anime triste di coloro
36. che visser sanza ’nfamia e sanza lodo.
37. Mischiate sono a quel cattivo coro
38. de li angeli che non furon ribelli
39. né fur fedeli a Dio, ma per sé fuoro.
40. Caccianli i ciel per non esser men belli,
41. né lo profondo inferno li riceve,
42. ch’alcuna gloria i rei avrebber d’elli».
43. E io: «Maestro, che è tanto greve
44. a lor che lamentar li fa sì forte?».
45. Rispuose: «Dicerolti molto breve.
46. Questi non hanno speranza di morte,
47. e la lor cieca vita è tanto bassa,
48. che ’nvidïosi son d’ogne altra sorte.
49. Fama di loro il mondo esser non lassa;
50. misericordia e giustizia li sdegna:
51. non ragioniam di lor, ma guarda e passa».
（...）
Tha̍k kah chia lí tō chai hit kù ōe m̄-sī lán ê Dante kóng ê, in-ūi lâng i sī kóng pó-chhî tiong-li̍p ê lâng Thian-tông kap Tē-ga̍k lóng bôài lah ！
Iah lâng bô kóng ê ōe ná ē it tit thoân, Eng-gí sè-kài leh thoân, Italia ê lâng ka-kī mā sa leh thoân, chit má mā ū Hôa-bûn pán leh thoân......m̄ koán lí án-chóaⁿ kái-sòe, in tō sī ē kè-sio̍k thoân, lán tō kè-sio̍k kái-sòe, án-neh bô liáu sî kā tńg sē lō͘ khì.
Chit khoán chêng hêng it-chài hoat seng, hia ê ké-ê bêng-jîn bêng-kù ē it-tit leh thoân, chú iàu tō sī in-ūi lán it poaⁿ lâng lóng bē chin chiàⁿ khì tha̍k chheh, tāi-ke khòaⁿ tio̍h kám-kak ū tō-lí, koh sī tōa-jîn-bu̍t kóng ê tō kā thoân lō͘ khì loh.
Kin-á-ji̍t ū khah kāu-ōe, m̄-koh tō sī kóng chit-má chit-ê sé-kài bān sū lóng ài chhâ chit-ê khah hó lah！
Ps.
Ē bīn sī chi̍t-kóa ē-tàng chhâ chhōe koh khah chhim ji̍p chu-liāu ê bāng-chām
.
chit ê bāng-chām leh kóng Dante siá ê sī siáⁿ lâng:
che sī góa tiāⁿ leh chhâ chu-liāu ê bāng-chām：
https://www.studenti.it/canto-3-inferno-dante-parafrasi-commento-figure-retoriche.html
.
koh ū, tī Wikipedia téng bīn ū kóng 《神曲》ê 3 pō͘ kiat bòe lóng sī iōng Thiⁿ-chhiⁿ«stelle» lâi siu bòe ê, kî tiong ū góa kám-kak siōng súi ê hit kù "L'amor che move il sole e l'altre stelle"：
Inferno（Tē-ga̍k）: "E quindi uscimmo a riveder le stelle"; （Só͘-í goán tō chhut lâi, iū koh khòaⁿ tio̍h thiⁿ-chhiⁿ）
Purgatorio（Liān-ga̍k）: "Puro e disposto a salir a le stelle"; （chheng-khì, chún-pī hó, poe chiūⁿ thiⁿ-chhiⁿ）
Paradiso（Thian-tông）: "L'amor che move il sole e l'altre stelle". （sī hit-ê Ài sak tōng liàu Ji̍t-thâu kap thiⁿ-chhiⁿ）
.
《神曲》sui jiân sī chok-ka siá lâi leh chiù-chhàm lâng ê chok-phín, m̄-koh chóng sī chok-ka, tō sī ū ê mih-kiāⁿ siá liáu chiok súi！ 
Pí-lūn-kóng chòe kīn siōng tiāⁿ hō͘ lâng leh thoân ê chi̍t tōaⁿ ōe, tō kóng sī khai chhòng ITALIA bûn-gē-ho̍k-hin ê tōa jîn-bu̍t, mā sī hiān tāi italia pún thó͘ gí-giân ê khai-ki chiá ê 但丁（Dante Alighieri）ê bêng-giân："Tē-ga̍k lāi siōng joa̍h ê só͘-chái tō sī lâu hō͘ hia ê tī tiōng-iàu ê tō-tek gûi-ki chhut hiān ê sî koh leh pó-chhî tiong-li̍p ê lâng" chit kù m̄ chai tù tó-ūi khai-sí thoân--chhut-lâi ê. Góa tē it pái khòaⁿ tio̍h ê sî sī tī khah chá ê TWITTER, tō sī chit má ê X khòaⁿ tio̍h Eng-gí pán, hit sî góa tō chin giâu-gî. Sui-jiân chai-iáⁿ Dante i chhut-miâ ê tn̂g si "Divina Commedia"《神曲》lāi té chin chē lóng leh chiù-chhám i ê chèng-te̍k lō͘ tē-ga̍k, khòaⁿ loh ū sî ē ài chhiò, m̄-koh bâng-lō͘ téng siuⁿ chē ô͘ loǎn tàu ê mih-kiâⁿ, só͘-í hit sî góa tō ū khì chhâ-chhōe kòe. Góa bat tha̍k kòe ū leh gián-kiù ê lâng siá kòe bûn-chiuⁿ, mā ū khòaⁿ lūn-tân téng lâng ē kiû chèng, ta̍k-ê lóng kóng Dante bô kóng kòe hit kù ōe.
Iah i bô kóng, hia ê ōe sī tùi toh lâi ê？ Che bāng lō͘ ē tàng chhōe tio̍h góa tō bô tī chia ke-pô loh. Góa ē tī ē bīn tah chhut hit kù ōe khó lêng ùi to-ūi seⁿ chhut lâi ê hia ê Dante ê si, koh ū chi̍t tiuⁿ tô͘, he sī góa siu-chông ê chi̍t thò 1949 nî chhut-pán ê《神曲》ê lāi ia̍h, mā sī hit kù ōe eng-kai ê goân tâu.
Hit kù ngē that ji̍p Dante chhùi lāi ê ōe sī ：
"I posti più caldi dell'inferno sono riservati a coloro che, in tempi di grande crisi morale, mantengono la loro neutralità"
mā ū lēng gōa ê pán-pún：
"I luoghi più oscuri dell'inferno sono riservati a coloro che mantengono la loro neutralità in tempi di crisi morale"
N̄gg kù chú-iàu ê cheng-chha sī "caldi" kap "oscuri", chi̍t ê sī JOA̍H, chi̍t ê sī O͘-ÀM.
ē bīn sī hiān-tāi gí ê pán-pún（nā sī beh khòaⁿ Hôa-bûn ài ka-kī khì chhâ）i tāi-khài sī leh kóng Dante tī tē-ga̍k ê kiâⁿ-tah tiong khòaⁿ tioh chi̍t kóa lâng chin kan-khó͘ leh siū hoat, i mn̄g lāu-su Virgilio hia-ê lâng sī án-chóaⁿ, lāu-su kóng hia-ê lâng in-ūi chāi seⁿ ê sî ūi tio̍h ka-kī ê miâ-siaⁿ, bô tō sī lī-ek, pò chhî tiong-li̍p, Thian-tông téng bô beh siu-liû in, hō͘ lâng kóaⁿ kàu Tē-ga̍k, Tē-ga̍k mā bô ài chiap-siū in......in chia-ê bô kè-tat lán kā khòaⁿ, lán lâi cháu.
Ná ē chit khoán ê kò͘-sū piàn chò chi̍t kù chòk-chiá bô kóng ê ōe leh liû-thoân neh？ Góa leh ioh eng-kai sī ū lâng kā chit tōaⁿ siá chò 摘要 reassunto（góa o̍h Italiano ê sî, goán lāu-su sióng ài kiò goán siá reassunto, che sī in hia ê lâng tha̍k-chheh ê sî lóng ài chò ê kong-khò, tùi góa lâi kóng sī chin khùn-lân）, ka siōng ka-kī siūⁿ kóng Dante eng-kai tō sī chit ê ì-sù, kiat-kó tō sī chèng lâng lóng sa lâi tō iōng, tō kóng sī Dante kóng ê ōe. Hoâiⁿ-tit lâng lóng sí kúi loh pah nî ah, bē pê khí lâi mē.
Chit pō͘-hūn ê lâi goân tō sī 《神曲》ê Tē-ga̍k phiⁿ, tē 3 siú ê 22-69 hit ūi leh kóng ê tāi-chì, góa lia̍h 30-51 hit ūi. 37-42 tō sī leh kóng hia ê iu-hûn, in-ūi bô pòe-phòaⁿ, mā bô khia tī Siōng-Tè hia, só͘-í Thian-tông ka in kóaⁿ kóaⁿ chhut lâi：
L'Inferno, Canto III
（...）
28. facevano un tumulto, il qual s’aggira
29. sempre in quell’aura sanza tempo tinta,
30. come la rena quando turbo spira.
31. E io ch’avea d’error la testa cinta,
32. dissi: «Maestro, che è quel ch’i’ odo?
33. e che gent’è che par nel duol sì vinta?».
34. Ed elli a me: «Questo misero modo
35. tegnon l’anime triste di coloro
36. che visser sanza ’nfamia e sanza lodo.
37. Mischiate sono a quel cattivo coro
38. de li angeli che non furon ribelli
39. né fur fedeli a Dio, ma per sé fuoro.
40. Caccianli i ciel per non esser men belli,
41. né lo profondo inferno li riceve,
42. ch’alcuna gloria i rei avrebber d’elli».
43. E io: «Maestro, che è tanto greve
44. a lor che lamentar li fa sì forte?».
45. Rispuose: «Dicerolti molto breve.
46. Questi non hanno speranza di morte,
47. e la lor cieca vita è tanto bassa,
48. che ’nvidïosi son d’ogne altra sorte.
49. Fama di loro il mondo esser non lassa;
50. misericordia e giustizia li sdegna:
51. non ragioniam di lor, ma guarda e passa».
（...）
Tha̍k kah chia lí tō chai hit kù ōe m̄-sī lán ê Dante kóng ê, in-ūi lâng i sī kóng pó-chhî tiong-li̍p ê lâng Thian-tông kap Tē-ga̍k lóng bôài lah ！
Iah lâng bô kóng ê ōe ná ē it tit thoân, Eng-gí sè-kài leh thoân, Italia ê lâng ka-kī mā sa leh thoân, chit má mā ū Hôa-bûn pán leh thoân......m̄ koán lí án-chóaⁿ kái-sòe, in tō sī ē kè-sio̍k thoân, lán tō kè-sio̍k kái-sòe, án-neh bô liáu sî kā tńg sē lō͘ khì.
Chit khoán chêng hêng it-chài hoat seng, hia ê ké-ê bêng-jîn bêng-kù ē it-tit leh thoân, chú iàu tō sī in-ūi lán it poaⁿ lâng lóng bē chin chiàⁿ khì tha̍k chheh, tāi-ke khòaⁿ tio̍h kám-kak ū tō-lí, koh sī tōa-jîn-bu̍t kóng ê tō kā thoân lō͘ khì loh.
Kin-á-ji̍t ū khah kāu-ōe, m̄-koh tō sī kóng chit-má chit-ê sé-kài bān sū lóng ài chhâ chit-ê khah hó lah！
Ps.
Dan Brown chit hō jîn-bu̍t nā ài tha̍k gōa-kok sió-soat ê lâng eng-kai lóng chai. I ū chi̍t pún kiò chò Inferno ê siò-soat ū khó-lêng kap lán leh kóng hit kù ōe iú koan. In-ūi góa chū chiông tha̍k i ê Da Vince Code tha̍k bē loh khì í-āu, i ê chheh lóng hō͘ góa kī-choa̍t óng lâi. Góa tī Italia ê lâng só͘ ín iōng hit kù ōe ê chêng-hêng lâi khòaⁿ, ū bē chió lâng kā i ê Inferno kap Dante ê Inferno bú chò chi̍t kōaⁿ. Keng-ka chō sêng chham-chhap ê khùn-jiáu！
.
Ē bīn sī chi̍t-kóa ē-tàng chhâ chhōe koh khah chhim ji̍p chu-liāu ê bāng-chām
.
chit ê bāng-chām leh kóng Dante siá ê sī siáⁿ lâng:
https://divinacommedia.weebly.com/inferno-canto-iii.html
.
.
che sī góa tiāⁿ leh chhâ chu-liāu ê bāng-chām：
https://www.studenti.it/canto-3-inferno-dante-parafrasi-commento-figure-retoriche.html
.
koh ū, tī Wikipedia téng bīn ū kóng 《神曲》ê 3 pō͘ kiat bòe lóng sī iōng Thiⁿ-chhiⁿ«stelle» lâi siu bòe ê, kî tiong ū góa kám-kak siōng súi ê hit kù "L'amor che move il sole e l'altre stelle"：
Inferno（Tē-ga̍k）: "E quindi uscimmo a riveder le stelle"; （Só͘-í goán tō chhut lâi, iū koh khòaⁿ tio̍h thiⁿ-chhiⁿ）
Purgatorio（Liān-ga̍k）: "Puro e disposto a salir a le stelle"; （chheng-khì, chún-pī hó, poe chiūⁿ thiⁿ-chhiⁿ）
Paradiso（Thian-tông）: "L'amor che move il sole e l'altre stelle". （sī hit-ê Ài sak tōng liàu Ji̍t-thâu kap thiⁿ-chhiⁿ）
.
《神曲》sui jiân sī chok-ka siá lâi leh chiù-chhàm lâng ê chok-phín, m̄-koh chóng sī chok-ka, tō sī ū ê mih-kiāⁿ siá liáu chiok súi！
Commenti
Posta un commento