Tē 2 ê būn-tê
Lán koh lâi khòⁿ Italo Calvino ê Le Città Invisibili (Bô hêng-iáⁿ ê Siâⁿ-chhī ／ hôa-gí：看不見的城市 )
Seng khòaⁿ goân-bûn kah e̍k-pún chiah kóng！
原文: ( Le Città Invisibili di Italo Calvino)
Gli altri ambasciatori mi avvertono di carestie, di concussioni, di congiure, oppure mi segnalano miniere di turchesi nuovamente scoperte, prezzi vantaggiosi nelle pelli di martora, proposte di forniture di lame damascate. E tu?(…)
英文譯本: (W. Weaver版)
The other ambassadors warn me of famines, extortions, conspiracies, or else they inform me of newly discovered turquoise mines, advantageous prices in marten furs, suggestions for supplying damascened blades. And you?(…)
台灣譯本(王志宏版/應是根據英譯本):
其他使節警告我有飢荒, 強奪勒索與謀反, 或者, 他們告訴我新發現的土耳其玉礦藏, 貂皮的好價錢, 建議供應有鑲嵌裝飾的刀刃. 你呢?(…)
中國譯本(張密版/ 據稱譯自義大利原文, 我沒有簡體字型):
其他使者都給我提供出關於飢荒, 舞弊和犯罪陰謀的警告, 或者報告新發現的綠松石礦, 價格合算的貂皮,或提議購買鑲嵌寶石的刀 劍. 而你呢?(...)
I-siōng 4 tōaⁿ, tû liáu tē 1 tōaⁿ sī goân bûn（Italo Calvino ê Le Città Invisibili, góa hoan chò Bô hêng-iáⁿ ê Siâⁿ-chhī）Kî-tha lóng sī e̍k bûn, ū sòaⁿ ê sī būn-tê ê só͘-chāi.
以上四段文字, 除了第一段是原文, 其他都是譯文. 有底線的地方是我認為有爭議的.
Seng lâi khòaⁿ “concussione” chit-ê jī, chāi Zanichelli jī tián lāi i ê kái soat sī, tī kóng kā tán ūi chò tô͘-lī pa̍t lâng lâi kau ōaⁿ kim chîⁿ ê chōe hêng. tiō sī thàm ú, 舞弊. Tī chiah khòaⁿ lâi téng bîn tiong-kok ê e̍k-pún sī chèng-khak--ê. Eng-gí pán hoan chò “exrortions”, nā sī chit jī , i ê I-ta-lí bûn èng-kái sī “estorsione”, chi̍t-ê jī sī chhiúⁿ toa̍t pa̍t-lâng ê chîⁿ-châi ê ì-su, tiō bô goân lâi thàm ú, oai-ko ê ì-su. Iah nā Tâi-oân pán ín-ūi ì sī kún-kù èng-gí pán hoan-e̍k ê, só͘-í chū-jiân tiō tòe tiō ì hoan chò 強奪勒索, kiông toa̍t le̍ksek.
首先看concussione這個字, 我從Zanichelli字典裡看到解釋是, 在公家組織裡從事圖利他人以換取金錢的罪行. 用華語說就是貪汙, 舞弊. 這裡中國譯本是正確的, 英文版翻譯作extortions , 這個字在義大利文是estosione, 這個字義大利文的意思就是搶奪他人的財物或金錢, 沒有舞弊的意思. 而台灣版因為根據英文譯本, 所以也就自然會跟著英文翻譯成強奪勒索了.
Tē 2 ê sû, mā sī góa chú-iàu beh siá chit-phiⁿ ê lí-iû, he tiō sī ì ē bīn bûn tiong ê “lame damascate”. lán ài seng tùi èng-gí pán lâi khòaⁿ, (In-ūi ì ná sī nn̄g ê Hôa-gí e̍k bûn ê būn-tê goân-thâu) Eng-bûn hoan-e̍k chiá kā chi̍t jī hoan chò “damascened blades”. Lán nā kā goân-bûn “lame damascate” chit ê sû thiah khui lâi khòaⁿ, “lame” sī “lama” ê to-sò͘ sû thài, chi̍t jī ū nn̄g saⁿ ê ì-su, kî-tiong chi̍t-ê tiō sī to, nā án-ne Eng-gí hoan chò “blade” khòaⁿ khí--lâ bô būn-tê. iah “damascate” sī chi̍t-ê hêng-iông-sû, mā sī to-sò͘ sû thài, nā sī tan sò͘ tiō sī “damascata/o”, i sī “damasco” chi̍t ê jī lâi ê, ì-su sī ū chit hoe-iūⁿ ê si-chi̍t pò͘-liāu. só͘-í, būn-tê lâi a, to sī beh án-chóaⁿ iōng ū chit hoe ê pò͘ lâi chò ne？Lán koh lâi khòaⁿ chi̍t pái Eng-gí hoan e̍k “damascened blades”, “damascened” khó-lêng sī “damascening”, che sī siong-khàm鑲嵌 ê kī-sut. nā sī chit-chān ì-su, án-ne chhōe tńg khì I-ta-lí bûn tiō eng-kái sī “damaschinare” （V, tōng sû）, i ê hūn-sû(pp) sī “damaschinato”, che kah Calvino ê “lame damascate” tō bô hû-ha̍p. Só͘-í eng-kai tiō m̄ sī ná Eng-gí hoan-e̍k ê “damascened blades”, chit-ê hoan e̍k tō m̄ bián khó-lū lō.
Chit-ê sû khòaⁿ--lâi sī bē tàng koh iōng chit khoán hong-sek lâi chhâ. Só͘-í góa kā kui cho͘ tàn khì google, chi̍t-ê-á tiō chhōe tiō ha̍p-lí ê kiat-kó, goân-lâi che sī chi̍t chióng chī 3-17 sè-kí, tī Tiong-Tang Damasco tē-khu chhut-sán sek-ha̍p iōng lâi chè-chò to kiàm ê kǹg châi. Lán nā tī I-ta-lí bûn ê tiâu bo̍k tiong mā ē tàng khòaⁿ tiō “cottelli lama damascate”, che tiō sī “Damasco kǹg châi” chò ê to, tiō sī án-ne.
第二個詞, 就是我主要想寫下這篇的理由了. 那就是接下來文字中的 lame damascate. 我們先從英文版看, (因為它似乎是接下來兩個華文譯本的問題根源,) 英文譯者譯為 damascened blades. 如果我將原文lame damascate 這個詞拆開看, lame是lama的複數, lama有幾個意思, 其中之一就是刀, 英文翻blade看起來沒錯. 而damascate是形容詞複數型, 單數是damascata/o, 它來自damasco, 意思是有織花的絲質布料. 所以一把刀為什麼會是用有織花的布料做的呢? 再看一次英文 damascened blades, damascened, 可能是來自damascening這個技術, 就是鑲嵌的意思. 若是這個意思, 那回溯為義大利文就應該是damaschinare(動詞), damaschinato(pp型式), 這就跟Calvino的 lame damascate不符.
所以這應該就不是英文譯本的 damascened blades. 因此這個譯文被推翻, 於是我用 lame damascate整個去google, 得到我覺得合理的結果, 那就是一種鋼材, 盛行於3-17世紀中東大馬士革地區, 適合用來打造刀劍的大馬士革鋼. , 在義大利文的條目中, 也可以找到cottelli lama damascate 就是用大馬士革鋼鑄造的刀, 就這樣.
KÌ-jiân “lame damascate” í-keng ū kái, lán tiō lâi khòaⁿ kui-kù ê hoan-e̍k lō. “Lame damascate” sī châi-liāu, i siá kóng :
chit nn̄g tiâu lóng sī châi-liāu, só͘-í, āu bīn chiap chi̍t hāng chò kiàm ê hó châi-liāu chāi kiâⁿ bûn tiong eng-kai sī pí kiàn-gī khì bé ū siong pó-chio̍h ê to khah ha̍p lí.
既然 lame damascate已經得到解答, 那就要回頭看句子的翻譯了. lame damascate是材料. 我們來看文句：
(...)mi segnalano miniere di turchesi nuovamente scoperte, prezzi vantaggiosi nelle pelli di martora,(...). 使節們向大王報告了土耳其玉石礦的發現, 貂皮的好價錢,
以上2項都是材料, 所以推薦一個鑄刀劍用的好鋼材在行文上應該才合理. 而不應該是具建議購買鑲嵌寶石的刀.
Chhut-chāi Eng-gí hoan-e̍k ê būn-tê kái-koat, hôa-bûn pán ê būn tê mā kái-koat chi̍t-pòaⁿ a. Tâi-oân pán eng-kai sī tùi Eng-gí pán hoan ê, só͘-í būn-tê kah eng-gí pán kāng, che mā sī it téng ê. Hoán tò sī Tiong-kok pán, thiaⁿ kóng sī I-ta-lí bûn hē ē kàu-siū kun-kù goân bûn hoan ê, ná ē put sî chhut hiān kah Eng-gí pán kāng-khoán ê chhò-ngō͘ , ū sî koh ē ka-iû-thiam-chhò͘, sī hō͘ lâng khah siūⁿ bô lah.
英文譯文的問題應該清楚了, 華文譯本的問題其實就不是很難了, 台版因為是根據英譯, 所以跟著英譯出錯也是無可避免的. 倒是中國版, 據稱是權威教授根據原文翻譯的, 會出現跟英文一樣的錯並且還添加原本沒有的就比較不可思議了.
所以華文譯本應該改為: (我翻譯自義大利文)
Kî-tha ê sú-chiá lóng hiòng góa thong-pò kóng ū khò-hōaⁿ, oai-ko kah biô-hoán ê siau-si̍t, bô tiō sī kóng ū sin hoat-hiān ê thu-lú-khì ge̍k khòng, tiau-phôe ū hó kè-siàu, ia̍h bô tiō sī thui-chiàn góa Tā-ma-sù-kò ê kǹg-châi kiong-èng lâi goân. Iah lí leh？
Góa siá chiah ê pit-kì, pēng m̄ sī kóng beh hó͘-tēng bó͘-mi̍h lâng ê hoan-e̍k. tan sûn sī in-ūi góa leh tha̍k goân bûn ê sî in-ūi khòaⁿ m̄ bat chiah ē chham-khó í-keng chûn-chāi ê e̍k pún, só͘-í chiah hoat-hiān chiah ê būn tê. Chi̍t-ê hoan-e̍k-chiá tiāⁿ-tiāⁿ mā ē in-ūi hiān-hā sî-kan bô-kàu, chu-liāu put chiok, bô pān-hoat chò chhut oân-boán ê hoan-e̍k, che sī sì-siông ū ê tāi-chì, sòa-ló--lâi ê tāi-chì eng-kai tiō sī khòaⁿ tho̍k chiá ū hit-ê hèng-chhù kah ì-goān beh kè-sio̍k gián-kiù—bô, nā m̄ sī án-ne, e̍k-pún chi̍t put koh sī chi̍t-ê chi̍t-ê ê e̍k pún, tùi tōa pō͘ hūn ê lâng lâi kóng sī bô siáⁿ ì-gī ê.
再次聲明, 寫這系列筆記, 並不是要推翻誰誰的譯本, 這裡純粹是因為我看到原文時因為不明白意思而去參考譯文, 進而發現的問題. 譯者常會因為當下的時間, 資源的限制無法圓滿做出的翻譯, 這是無可避免的, 剩下的就是讀者有沒有意願或興趣繼續研究吧. 否則譯本只是又一個譯本, 大多數人並不在乎.
Commenti
Posta un commento