Bú pòaⁿ-poo bú 1 kù ōe, Italo Calvino ê 《Le Città Invisibili》 ê hoan-e̍k

siá tī téng-bīn ê PS(19/06/2023):keng kòe poàn nî āu, koh tńg lâi khòaⁿ chit ê būn-tê, hoat hiān che kám m̄ sī kah chi̍t kù ū miâ ê ōe kâng kù-hêng neh? Hit kù "Si impara facendo.(ná chò ná o̍h)" nā án-neh khòaⁿ góa jīn-ûi tō bô siáⁿ ho̍k-cha̍p ah:Il viaggiatore riconosce B scoprendo A. Lí-hêng-chiá hoat-kiàn tio̍h A, sêng-jīn(jīn-bat chhut)B. 
Góa chin chiàⁿ ài khah ū chū-sìn leh. 

*****(22/12/2022 ê lāi-iông)

Kin-á-ji̍t beh lâi khòaⁿ chi̍t-tōaⁿ chi̍t-kóa lâng tiāⁿ-tiāⁿ-leh ín-iōng ê bûn-kù, ín chū I-ta-lī chok-ka Italo Calvino chin chhut-miâ ê sió-soat:《Le Città Invisibili》, góa kā hoan-e̍k chò Bô hêng-iáⁿ ê To͘-chhī(無形影
ê都市, it-poaⁿ lóng hoan-e̍k 看不見的城市), tē 2 pō͘-hūn khai-sí, Marco Polo hôe-tap Kubilai Tāi-ông ê ōe:

“L'altrove è uno specchio in negativo. Il viaggiatore riconosce il poco che è suo, scoprendo il molto che non ha avuto e non avrà.”

Chit-kù kî-si̍t góa tùi i bô siáⁿ kám-kak, góa ē khì chù-ì, chi̍t-khai-sí sī in-ūi góa khòaⁿ-bô hit-ê “uno specchio in negativo” tàu-té sī siàⁿ-mih khoán kiàⁿ, sī án-chóaⁿ ē hō͘ lí-hêng-chiá khòaⁿ tio̍h hit-khoán chêng-hêng. Só͘-í góa khì chhōe Eng-bûn kah Hôa-bûn pán lâi khòaⁿ. Nā khòaⁿ Eng-bûn kî-si̍t góa ē khì siūⁿ tio̍h ê sī hàm-kiàⁿ chit-khoán kiàⁿ, che tō hō͘ góa koh-khah bú-bē chheng-chhó. Chhōe Hôa-bûn pán neh?Thán-pe̍h kóng Tâi-oân hit-pán he “負向的鏡子” góa khòaⁿ bô i leh siá siáⁿ. Tiong-kok pán ê “反面的鏡子” ū khah sêng chèng-siông ōe.

Góa chhōe chi̍t-khùn í-āu, kám-kak chin-thiám. Koat-tēng seng kā khǹg--ê piⁿ-á, chām-sî chiām-sî mài-chhap i. Hoâiⁿ-tit tō ná-chhiūⁿ góa ê tông-sū kóng--ê, chit-pún chheh tō-sǹg-kóng ū chin-che hoan-e̍k ê būn-tê mā in-ūi chok-chiá siá lo thài koài-kî, ho̍k-cha̍p, kin-pún bô lâng ē khì chù-ì--tio̍h hiah-ê chhò-gō͘. Tō án-ne keng-kòe 1-2 kò goe̍h, chăng góa hoat-hiān IG téng-bīn mā ū chi̍t-ê lâng leh kóng i leh hoan-e̍k chit-pún chheh chò Tâi-bûn, kiat-kó i mā sī hoat-hiān chit-pún chheh iau-koh siù tù-chok-koân(著作權) leh pó-hō͘, i bē-tàng kong-khai hoat-piáu. Che góa chá tō ū khó-lū kòe, só͘-í m̄ chiah kan-na iōng chit-khoán hong-sek leh thàm-thó chit-pún chheh ê hoan-e̍k būn-tê.

Chū chăng khòaⁿ tio̍h ū kî-thaⁿ ê lâng mā leh hoan chi̍t pún chheh hō͘ góa khì siūⁿ tio̍h góa kā khǹg-chi̍t-piⁿ ê hoan-e̍k, góa tō chū thêng-lō͘nloh--lâi ê só͘-chāi koh chài khai-sí. Chit-pái góa tō bô koh khì tiû-tû hit tè kiàⁿ ê būn-tê. Góa seng chham-khó khòaⁿ pat-lâng án-chóaⁿ hoan chiah-koh-kóng, só͘-í tō lâi pí-tùi góa siu-chip—lâi ê 3 chióng e̍k-pún, chi̍t pí tùi loh-khì, sóa ū sin-ê hoat-hiān: in-ūi hoat-hiān 2-ê hôa-bûn pán ê ì-sù bô-siáⁿ kâng, hō͘ góa hoat-hiān goân-lâi góa chìn-chêng mā it-tit tùi chi̍t ê jī ê lí-kái bô kàu chheng-chhó !

Hit-ê jī tō sī “scoprendo”, chit-jī ê goân-hêng(l’infinito 原型) sī SCOPRIRE(發現), tī chia ê “scoprendo” sī hù-tōng-sû(il gerundio 副動詞)ê hêng-sek, in-ui chit kù lāi-bīn chit-ê lí-hêng-chiá kâng ê sî-chūn chò nn̄g-hāng tāi-chì, ū chhut-hiān nn̄g-ê tōng-sû, thâu-chêng ê sī “riconosce(認出)”, āu piah sī “scoprendo”, i su iàu iōng hù-tōng-sû, in-ūi chi̍t ê chèng-siông ê bûn-kù kan-na ē-tàng ū chi̍t-ê tōng-sû, kî-thaⁿ ê tō ài kái-piàn hêng-sek. Só͘-í scoprire ē piàn chò scoprendo. Hêng-sek sī án-ne, m̄-koh nā ì-sù tō ū kúi-lo chióng lo. Góa khah sek ê chi̍t chióng sī iú-koan Sî-kan 時間 ê, í-sù sī “tng-tong…ê sî, leh chò siáⁿ tāi-chí”, kî-thaⁿ ê ū Goân-in, Hong-hoat…Góa chi̍t-khai-sí mā sī lóng kā khòaⁿ chò sî-kan ê iōng-hoat. 

Só͘-í pún-lâi góa sī kā hoan-e̍k chò án-ne:

“Pat-ê só͘-chāi sī chi̍t bīn sio-tó-péng ê kiàⁿ, lí-hêng ê lâng chū hia khòaⁿ tio̍h chē-chē i m̄-bat ióng-iú kòe mā bô-ki-hōe ióng-iú ê it-chhè ê sî-chūn, mā jīn-bat chhut hit-tiám-tiám-á siok-î i ka-kī ê pō͘-hūn. “

別ê所在是一面相倒反ê鏡, 旅行ê人自彼看tio̍h濟濟伊m̄-bat擁有過mā無機會去擁有ê一切ê時陣, mā認bat出彼點點啊屬於他自己ê部分.

āu-lâi góa chù-ì tioh “scoprendo” thâu-chêng sī “virgola” tāu-tiám “,” sóa khai-sí hoe-khì. Thán-pe̍h kóng sui-jiân chai-iáⁿ bûn-hoat chin tiōng-iàu, m̄-koh lóng bô chin iōng-sim kòe, chit-má chiah khì hō͘ hit-ê tāu-tiám kiaⁿ-tio̍h.

Bóe-á góa ū sió-khŏa kiâⁿ phian khì. Góa siūⁿ kóng bē-sái iōng Sî-kan lâi khòaⁿ, ài iōng Goân-in ê iōng-hoat, sui-jiân kî-si̍t góa jú-khòaⁿ jú kám-kak 2 chióng lóng kóng ē thong. M̄-koh iau-sī kā kái chò án-ne:

“Tha-hiong sī chi̍t tè hoán-bīn-kiàⁿ, lí-hêng ê lâng in-ūi tùi kî-tiong hoat-kiān tio̍h chin-chē i m̄-bat ióng-iú kòe mā bô-ki-hōe ióng-iú ê it-chhè, i mā jīn chhut liáu hit-tiám-tiám-á siok-î i ka-kī ê pō͘-hūn”

他鄉是一tè反面鏡, 旅行ê人因為tùi其中發見tio̍h真伊m̄-bat擁有過mā無機會去擁有的一切, 伊mā認出了彼點點啊屬於他自己ê部分.

M̄-koh góa iau-sī bē sí-sim, in-ūi “scoprendo” thâu-chêng hit lia̍p tāu-tiám “,” iau-sī chin chheⁿ-hūn, bóe-táu góa khì chhâ bāng-lō͘ lūn-tôaⁿ, chiah o̍h tio̍h góa m̄-bat o̍h kòe ê iōng-hoat. Kî-si̍t tiō sī i kâng chi̍t-ê sî-kan chò nn̄g ê tōng-chok, iōng tāu-tiám lâi séng tiàu siá kúi-ê-á jī, kah Eng-bûn ū tām-po̍h-á sêng. Liáu-kái “scoprendo” thâu-chêng hit lia̍p tāu-tiám ê iōng-ì liáu-āu, góa tiō koh kā kái chò án-ne:

“Tha-hiong sī chi̍t tè hoán-bīn-kiàⁿ, lí-hêng ê lâng jīn chhut liáu hit-tiám-tiám-á siok-î i ka-kī ê pō͘-hūn, mā hoat-kiān tio̍h chin-chē i m̄-bat ióng-iú kòe mā bô-ki-hōe ióng-iú ê it-chhè.”

他鄉是一tè反面鏡, 旅行ê人認出了彼點點啊屬於他自己ê部分, mā發見tio̍h真伊m̄-bat擁有過mā無機會去擁有的一切.

Kóng si̍t-chāi, nā m sī gí-giân choan-gia̍p, phiau-tiám chin-chiàⁿ hán-leh chù-ì. Chit-má góa nā siūⁿ-beh chò hó hoan-e̍k ê khang-khòe, phiau-tiám tiō pit-su-iàu hó-hó-á gián-kiù lo!Nā bô tō ē chhiūⁿ chi̍t-khai-sí án-ne in-ūi tì-sek bô-kàu kiâⁿ phian khì, chiah lâi gō͘-kai goân-ì. 
Koh chi̍t-ūi tiō sī, góa kā "Pat-ê só͘-chāi" kái chò "Tha-hiong", lí-iû sī Marco Polo sī leh hiòng Tāi-ông pò-kò, eng-kai ài khah chèng-sek tām-po̍h--leh!

Hó, tiō siá kàu chia, sui-jiân ū lâng chú-tiuⁿ kóng hoan-e̍k mā sī chi̍t-khoán chhòng-chok/gē-su̍t, lî-khui liáu chok-chiá ōaⁿ lēng-gōa chi̍t-chióng gí-bûn i tō sī lēng-gōa chi̍t ê chok-phín lo. Che góa sī tông-ì chi̍t-pō͘-hūn niā-niā, in-ūi nā sī bô goân-chok (原作) ​lí sī beh kah lâng kóng siáⁿ hóe ah!hoan-e̍k chiá iau-sī ài ū tiám-tiám-á “chit-gia̍p tō-tek” bē-sái kā lâng kái kah siuⁿ lî-phó͘.

>>>>>>>>>>>
Ē bīn sī góa siu-chi̍p ê pán-pún, ū-ê góa ū chheh ū ê sī bāng-lō͘ chhōe lâi ê, lí nā ū chù-ì Eng-bûn lâi hit-ê discovering, èng-kai ē kah góa kâng-khoán kám-kak Tâi-oân pán ê hoan-e̍k koài-koài pa:

英文版(William Weaver譯1974):
“Elsewhere is a negative mirror. The traveler recognizes the little that is his, discovering the much he has not had and will never have.”
台灣版(王志弘譯自英文, 應是Weaver版):
「他鄉是一面負向的鏡子。旅人認出那微小的部份是屬於他的,卻發現那龐大的部份是他未曾擁有,也永遠不會擁有的。」
中國語文版(義文教授張密譯):
「别的地方是一块反面的镜子。旅行者能够看到他自己所拥有的是何等的少,而他所未曾拥有和永远不会拥有的是何等的多。」
中國語文線上版(不知名譯者):
「別的地方是一個反面的鏡子。旅人看到他擁有的是那么少,而他從未擁有過而且永遠不會擁有的是那么多。」


Commenti

  1. Kî si̍t che kám m̄ sī kah hit kù "Si impara facendo" kâng-khoán?

    RispondiElimina
  2. Kin-á-ji chhōe tio̍h chit ê thó-lūn: https://www.achyra.org/cruscate/viewtopic.php?t=6607

    RispondiElimina

Posta un commento

Post popolari in questo blog

È ciò che avrebbe fatto l'eroe Himmel (英雄Himmel嘛會按呢做)

我從政的時候, 立志改變台灣. Quando sono entrato in politica, ero determinato e trasformare Taiwan.

Dante Alighieri bô kóng hit kù ōe/Dante 無講彼句話