MIKHÈ ê 語言微量練習

kin-á-ji̍t thâu chi̍t pái iōng ChatGPT, kám-kak i chiok gâu. Góa m̄ chai beh iōng i lâi chhòng siáⁿ, tō kā kóng： Ciao ChatGPT, fammi una poesia su bel tempo, góa chhī ok, siūⁿ kóng tán i chi̍t-ē, kiat-kó, 1 bió cheng niāⁿ-niāⁿ, i tō sàng góa chi̍t siú bē bái ê si. In-ūi siuⁿ kín, góa soah m̄ chai beh án-chóaⁿ, tō kā kóng “to-siā lí, m̄-koh lí ná ē siá chia kín?” I tō kā góa kóng Lán leh him sióng chū-jiân ê bí-kám ê sî chūn, sī bô sî kan chhut chha-chhò ê…i koh kā góa kóng chi̍t tui chin ū tō-lí ê ōe. Si̍t chāi thái lī hāi lo͘h！

Kúi nî chêng bat tú kòe chi̍t-ê chū jīn ū chúi-chún ê hó-gia̍h-lâng, í thiaⁿ tio̍h góa bô-siáⁿ ài chia̍h Italia ê chhài, tō ké-sian-sian（con la sua parlata snob） kóng “Mā sī lah, lâng ài seng-oa̍h chúi-chún ū kàu chi̍t-ê koân-tō͘ chiah ē-hiáu him-sióng Italia ê sit-bu̍t.” Siáⁿ？ Thiaⁿ i leh pàng-phùi！Italia ê sán-chhiah-lâng mā sī chia̍h Spaghetti, gnocchi......chia ê ū-ê-bô-ê Italia si̍t-bu̍t. Ài chia̍h Italia ê chhài kah seng-oa̍h  chúi-chún  ê koân-tō͘ ū siáⁿ koan-hē？ M̄-koh mā sī lah, lán nā sī chi̍t ê tùi ka-kī ê bûn-hòa, seng-oa̍h, kè-tat lóng bô ì-sek, bô jīn-bat ê lâng, tō ē ū khó-lêng sàn kah chhiūⁿ i án-neh, tán kah chîⁿ ū, seng-oa̍h hó ê sî, chiah chai him-sióng koh chióng bô kâng ê tāi-chì. Góa tī o̍h chit ê gí-giân ê kòe-têng tiong tú tio̍h chiok chē kî-koài ê lâng, thiaⁿ kòe chi̍t-tui hàm-kó͘ ê ōe, hō͘ góa sèng-tē lú-lâi-lú-bái. Nā thiaⁿ lâng kā góa kóng i chin ài Italia góa tō sim lāi kā phah chhe-á, chiù-chhàm i khì tē-ga̍k（ la/lo mando a quel paese! ）! Kî-si̍t góa

Kin-á-ji̍t ē po͘ lo̍h tōa hō͘ kòe āu, chē tiàm mn̂g-tiâⁿ khòaⁿ ji̍t-thâu tī phú-sek ê hûn āu thàm-chhut--lâi, nn̄g chiah niau-á tī kha piⁿ sô-lâi-sô-khì, phīⁿ tio̍h lo̍h kòe hō͘ ê khì-bī, niau-á ê khì-bī...tō siūⁿ tio̍h Italo Calvino hit pún Le città invisibili lāi chi̍t khai-sí ê chi̍t tōaⁿ, kóng àm-thâu-á lo̍h kòe hō͘ khong-khì tiong ū tōa-chhiūⁿ ê khì-bī：   (...)Chāi tè-ông ê it-seng tiong, chóng-sī ū chi̍t-poàn-ê-á sî-chun, tiō chiap-sòa chāi lán tùi-tio̍h lán só͘ phah-lo̍h-lâi ê tōa-phiàn kang-san kám-kak kiau-ngō͘ ê sî-chun, mā chāi lán liáu-kái tio̍h, chin-kín lán tiō ê hòng-khì khì jīn-bat kah se̍k-sai hia-ê só͘-chāi, só͘-í kám-kak iū-būn koh khin-sang ê sî-chun；ē ū chi̍t-khoán kám-kak giâ-khí-lâi, ná-chhan-chhiūⁿ beh-ám-á-sî lo̍h-kuè-hō͘ liáu-āu, khong-khì lāi-bīn ū tōa-chhiūⁿ ê chhàu-hiàn, ia̍h-sī ná tôaⁿ-hiuⁿ ê hiuⁿ-hu tiàm-chāi hiuⁿ-lô͘ té léng-khì ê khì-bī hit-chiòng ê khang-hi; na chi̍t-chūn thâu-hîn-ba̍k-ám（...） Í-siōng hoan-e̍k chū Italo Calvino < Le città inv

Ū leh chiap chhiok ê lâng tō ē chai iáⁿ, Umberto Eco sī chi̍t ê ū miâ ê Hû-hō-ha̍k （符號學la semiotica） hak-chiá. Tû liáu kúi pún chin chhèng ê sió-soat í gōa, i mā siá bē chió chhù-bī ê sán-bûn, sui-jiân kóng sī chhù-bī, he góa khòaⁿ—lâi mā sī hôa-gí kóng ê 內行看門道外行看熱鬧, in ūi kî tiong mā sī chin chē kap Hû-hō-ha̍k iú koan. Kin-á-ji̍t tha̍k chi̍t phiⁿ i ê bûn-chiuⁿ, kiò chò Andare per Tesori （cháu chhōe pó-b u̍ t）, lāi bīn ū ch i̍ t tōa ⁿ i kóng lán sìn-to ̂͘ khì cháu chhōe sèng-b u̍ t（聖物 la reliquia） ê sî, bô p i̍ t-iàu tòa ti o̍ h kho-h a̍ k ê thāi-to ̄͘ , nā bô, tō ē sit khì sìn-gióng（信仰 la fede）.   Ū ch i̍ t pái i tī kàu-tn̂g tú ti o̍ h ch i̍ t ê kàu-sū, thia ⁿ kóng i bat tī Paris th a̍ k chheh choan bûn gián-kiù Roland Barthes（1915-1980, Hoat-kok chhut miâ ê thiat-h a̍ k-ka, chok-ka,   mā sī ch i̍ t ê hû-hō-h a̍ k-ka）. Umberto Eco hoat-hi ā n i sī chi̍t ê ū bûn-hòa hâm-iáng ê lâng, tō kā mn̄g i án-chóaⁿ khòaⁿ sèng-bu̍t sī-m̄-sī chiàⁿ-káng, chiàⁿ-pán sèng （真實性 l'autenticità） ê

Thâu-tú-á khòaⁿ tio̍h chit ê sin iáⁿ phìⁿ, má siōng kā hun-hiáng chhut--lâi. Che sī °Italiano Avanzato° ê chòe sin chiat-bo̍k. Siāu-kài jī-tián lâi khòaⁿ-khí--lâi beh-kâng-beh-kâng, kî si̍t bô kâng ê jī. I kóng ōe chin bān, mā chin hó liáu-kái. Tùi lán gōa-kok lâng lâi kóng, ITALIANO ê jī Pericoloso kap Pericolante khòaⁿ--khí-lâi chin sio kâng, ì-sù mā kan-ná chha-put-to, m̄-koh kî-si̍t bô kâng.  PERICOLOSO,  sī ûi-hiám Quel ponte vecchio è in condizioni di instabilità e pericoloso per chi lo usa. （Hit tiâu lāu kiô chòng hóng bô ún, tùi sú-iōng ê lâng chin ûi-hiám.）   PERICOLANTE, sī bô ún-tōng.  I kí in chèng-hú ê lē kóng, Italia ê chèng-hú sûi sî lóng beh tó beh tó, tō sī chi̍t chióng Pericolante.  Il governo italiano è sempre più pericolante. （Italia chèng-hú lú lâi-lú-bô-ún） Il ponte è pericolante perché presenta forti criticità. （Hit tiâu kiô bô ún in-ūi ū khòaⁿ tio̍h beh pháiⁿ khì ê khoán） Dizionario di Italiano Avanzato: PERICOLANTE