Post

Visualizzazione dei post da maggio, 2024

咱必須要是永遠謹慎ê民主派。Norberto Bobbio

昨昏彼篇Norberto Bobbio*(1909-2004)ê 翻譯,本底我咧翻ê時就毋是用漢字寫ê,因為用漢字拍字卡慢,我卡慣勢直接用白話字,毋擱有時想講對未曉讀白話字ê人無啥公平,我就來用漢字重新寫一擺。 是按怎會想欲來翻譯彼段文字呢?其實我卡早佇Facebook就有分享過,逐擺若柱著民主危機,我攏會想起彼段話,遐是一段六十幾年前一个西方學者對怹家己國家ê提醒。雖然伊講ê道理真簡單,毋擱人類就是需要一直一直來提醒,若無就攏袂學著教訓。只要看咱台灣最近予遐ê親中派立委舞甲這款就知影矣,遮就是無認真維護民主ê後果。 我是有淡薄á卡無正常,學italiano 攏無想欲學大家攏會學著遐ê,我會去揣一寡有ê無ê來讀。這段文字就是我某一日佇網路頂看著ê,後來我繼續揣落去,毋若學著新詞新字,嘛熟識了無仝領域ê人物。我學italiano真久毋擱結尾無去做相關ê代誌,有淡薄á遺憾,唯一會當維持落去ê就是一直不斷ê讀冊佮翻譯。 抑擱有,我寫白話字寫台文毋是想欲做啥推捒推廣,我寫白話字就若其他人寫怹家己ê母語文字仝款,我嘛是用我ê母語文咧寫,若看無,就當做是咧讀外國字,看無就準柱煞。你看著外國字ê時,敢會講怹是咧推廣怹ê母語?若是按呢,怎會看著台文就礙謔鑿目?是毋是? 下面就是伊大利亞學者Norberto Bobbio佇1958年發表ê一份報告中ê話: “(…)Quando parliamo di democrazia, non ci riferiamo soltanto a un insieme di istituzioni, ma indichiamo anche una generale concezione della vita. Nella democrazia siamo impegnati non soltanto come cittadini aventi certi diritti e certi doveri, ma anche come uomini che debbono ispirarsi a un certo modo di vivere e di comportarsi con se stessi e con gli altri. (…) (...)咱咧講民主ê時,毋但是咧講一套制度,咱嘛是咧講一種普遍ê生活理念。佇民主之中,咱毋但是單單做一个有權利佮...

dobbiamo essere democratici sempre in allarme/lán pit su-iàu chò éng-oán kín-sīn ê bîn-chú-chú-gī-phài

Chòe-kīn lán Tâi-oân hoat-seng bē chió tāi-chì, koh sī chi̍t kiāⁿ pí chi̍t kiāⁿ koh khah giâm-chùn. Lán Tâi-oân it-tit chhù chāi chi̍t chióng gûi-ki chitiong, che sī Tâi-oân lâng lóng eng-kai ài jīn chheng ê tāi-chì. Chit pái lán Li̍p-hoat-īⁿlāi hoat-seng ê tāi-chì, tō ná ha̍k-chiá só͘ kóng ê sī chèng-piàn. (中研院學者吳叡人:藍白以立法權發動政變 https://youtu.be/A-KOXPU9XqM?si=uRosx9fahavpbLXZ) Chit khoán ê gûi-ki, hō͘ góa lóng ē siūⁿ beh kā góa bat tha̍k kòe ê chi̍t tōaⁿ ōe thê chhut lâi khòaⁿ. Che sī chi̍t tōaⁿ tō-lí chin kán-tan ê ōe, sī tī 1958 nî, Italia ê ha̍k-chiá Norberto Bobbio hoat-piáu tī "Risorgimento" chit-ê cha̍p-chì siōng ê pò-kò, chú-tê sī Bîn-chú. I thê-chhíⁿ tak-ê ài sî sî chù-ì, siú-hō͘ bîn-chú, in-ūi bîn-chú sī ài khì phah piàⁿ chiah ū ê, m̄ sī chē leh tán tō ē ka-kī ē tùi thiⁿ-téng lak loh lâi ê. Lán chit-má sui jiân sī seng-oa̍h tī bîn-chú ê kok-ka, m̄-koh nā bô sè-gī, lán ê bîn-chú mā ē sit-khì. Só͘-í góa beh koh kā chit tōaⁿ ōe thê chhut lâi, hō͘ lán m̄-bat chhin-s...

Dante Alighieri bô kóng hit kù ōe/Dante 無講彼句話

Immagine
今á日(2024年7月8日)佇網路又koh看著頂擺一ê人講伊是學Italiano ê,伊有揣著彼句話ê原文,有人共講你若是學Italiano ê就應該去讀『但丁』原來所寫ê,予我想起彼時看著彼句話時所寫下的,彼時我是用白話字寫的,這馬來共翻作漢羅,重新看一擺。(保留原文無翻ê部分,因為會當佇出版品中揣到,我就無欲雞婆。) 2024/05/23 hoat-piáu ê : Chòe kīn kúi nî, kiàn nā ū tiōng-tāi ê chèng-tī sū-kiāⁿ hoat seng ê sî, tō ē ū lâng choán thoân chi̍t-kóa kóng sī bó͘-mih kó͘-chá lâng kóng ê ōe lâi piáu tap lán ê kám sióng, hia ê ōe, hia ê kó͘-chá lâng ê bêng-giân lóng chin ū tō-lí, m̄-koh lán mā bat khòaⁿ kòe che kî tiong mā ū bē chió sī āu-lâi ê lâng loān tàu, hia ê kó͘-chá lâng ū khó lêng kin-pún m̄-bat kòng kòe hia ê ōe. 最近幾年,kiàn若有重大ê政治事件發生ê時,就會有人轉傳一寡講是某某古早人講ê話來表達咱ê感想,遐ê話,遐ê古早人ê銘言攏真有道理,毋koh咱嘛bat看過這其中嘛有袂少是後來ê人亂湊,遐ê古早人有可能根本毋bat講過遐ê話。 Pí-lūn-kóng chòe kīn siōng tiāⁿ hō͘ lâng leh thoân ê chi̍t tōaⁿ ōe, tō kóng sī khai chhòng ITALIA bûn-gē-ho̍k-hin ê tōa jîn-bu̍t, mā sī hiān tāi italia pún thó͘ gí-giân ê khai-ki chiá ê 但丁(Dante Alighieri)ê bêng-giân:"Tē-ga̍k lāi siōng joa̍h ê só͘-chái tō sī lâu hō͘ hia ê tī tiōng-iàu ê tō-tek gûi-ki chhu...

我從政的時候, 立志改變台灣. Quando sono entrato in politica, ero determinato e trasformare Taiwan.

Téng-ji̍t(520)Tâi-oân ê Tiong-hôa-bîn-kok chóng-thóng chē ūi, chin chē gōa-kok mûi-thé lóng ū pò-tō, liân it-hiòng bô leh koan-sim Tâi-oân ê Italia mā ū pò. Sū si̍t siōng ū chi̍t-kóa Italia ê kì-chiá it-tit tī leh chù-ì lán chiá hù-kīn kok-ka ê chòng-hóng. Kū-nî mā ū chi̍t-ê tn̂g-kî leh gián-kiù Tâi-oân kap Tiong-kok ê ha̍k-chiá Stefano Pelaggi, chhut pán chi̍t pún chheh, kiò chò 〈 L’Isola Sospesa : Taiwan e gli equilibri del mondo 〉(Phû tó:Tâi-oân kap sè-kài ê pêng-hêng 浮島-台灣佮世界ê平衡)Chit pún chheh góa chin siūⁿ beh khòaⁿ, khó sioh bāng-lō͘ bé ūn-hùi chiok koân, góa koh bô siáⁿ ài tiān-chú-chheh, kàu chit-má lóng iah bē bé. Kî-sit tō sī kóng chi̍t kúi nî lán Tâi-oân tī sè-kài ê lêng-kiàn-tō͘ jú-lâi-jú koân, ka siōng Tiong-kok túi gōa-kok mûi-thé ê hān-chè jú-lâi-jú giâm, chi̍t kóa se-hong mûi-thé lóng sóa lâi Tâi-oân, koh lâi tō sī A-chiu mā jú-lâi-jú bô pêng chēng, chiah ē hō͘ iú koan Tâi-oân ê pò-tō jú-lâi-jú chē. Iû kî sī Tâi-oân ê sin chóng-thóng ē kóng siáⁿ mi̍h ōe, ē ín khí siáⁿ...

Farsi il culo quadrato: piàⁿ kah kha-chhng piàn sì-kak-hêng

Chòe kīn thiaⁿ chi̍t-ê Italiano ê podcast, thiaⁿ tio̍h chi̍t-ê iōng sû hō͘ góa chin hó͘ⁿ-hiân, góa tō khai chi̍t-kóa sî-kan lâi chhâ chit-ê sû: farsi un mazzo. He sī chi̍t-ê ūn-tōng ê podcast, chú-chhî-jîn leh kóng lán chò siáⁿ tāi-chì beh sêng kong bô sian-tan miāu-io̍h, lóng sī ài chin phah-piàⁿ, per essere brava in qualsiasi mestiere ti devi fare un mazzo, anche per avere bel fisico, ci vuole lavorare pazzesco , góa thiaⁿ tio̍h ê tāi-khài sī án-neh ê lōe-iông. Kî tiong tō sī "farsi un mazzo" sī góa m̄ bat ê. Góa ū chhōe kòe chi̍t-kóa bāng-chām, chai iáⁿ he tō sī leh kóng chi̍t-ê lâng khai chin chē sî-kan, chin chē kang-hu, chin chia̍h-la̍t, piàⁿ sìⁿ-miā leh chò chi̍t kiāⁿ tāi-chì. I ū 2-3 ê kóng hoat: "farsi il culo”, "farsi il mazzo”, "farsi un culo”, "farsi un mazzo”, mā ē tàng tī āu-bīn ka chi̍t-kóa sû lâi ka kiông, chhiūⁿ "quadrato”(sì-kak hêng), "a tarallo”(tarallo hit hêng-ê), "così”(jî chhú/án-neh). Kî-tiong siōng chhù-bī ê góa k...

Sē 7 keng kàu-tn̂g sī beh chhòng siáⁿ?

Immagine
Chêng kúi kang leh khòaⁿ Quora ê sî, khòaⁿ tio̍h chi̍t kù chhù bī ê ōe:“ fare il giro delle sette chiese ”. Nā chū jī bīn lâi khòaⁿ, ì-sù sī Sē 7 keng kàu-tn̂g. Sē kúi lo keng kàu-tn̂g, nā iōng lán chia khah chia̍p khòaⁿ tio̍h ê sī biō, sē kúi nā keng biō sī beh chhòng siáⁿ neh? lán pêng siông sî ē kiâⁿ biō, it poaⁿ sī chhoe i̍t cha̍p gō͘ khì pài-pài, bô tō sī ū tāi-chì khì sio chi̍t-ê hiuⁿ, mn̄g tāi-chì, nā bô tō sī khì koan kong ê sî chham koan tong tē sê biō. M̄ koh chi̍t ê kiâⁿ 7 keng kàu-tn̂g “fare il giro delle sette chiese” táu té sī leh kóng siáⁿ neh? Chit ê sû, thiaⁿ kóng sī khí goân chū Tiong-sè-kí ê Roma ê chi̍t chióng sìn tô͘ ê thoân-thóng, hit sî in phó͘ phiàn ē khì kiâⁿ kúi--loh keng kàu-têng, ǹg bāng án-neh chò ka-kī ē tàng tī Siōng-Tè hiah tit tio̍h sià-bián. In ê chò hoat tō sī tī chi̍t kang lāi kiâⁿ oân tī Roma siâⁿ lāi ê 7 keng chú iàu ê tōa kàu-tn̂g, lō͘-tô͘ chóng kiōng 20km, kiâⁿ ê tông sî ài koh kî-tó kap liām si-phian, án-neh chiah ū hāu-kó. Thiaⁿ kóng tī It...